Az bilinen cihazlar serimizin üçüncü cihazı olan Yüksek Akış (High Flow) Terapi Cihazının tanımını, kullanım amacını ve geleneksel ventilatörlerden farklarını ele alacağım.

Yüksek Akış Terapi Cihazı

Solunum yetmezliği, modern tıpta acil ve kronik tedavi gerektiren ciddi bir durumdur. Geleneksel oksijen terapileri ve mekanik ventilasyon yöntemlerinin yanı sıra, Yüksek Akış Terapi (High Flow Therapy - HFT) cihazları, hastaların solunum fonksiyonlarını desteklemek için giderek daha fazla kullanılmaya başlanmıştır. Sağlık tesislerinde genellikle konsinye cihaz olarak tedarik edilmektedir.

Yüksek Akış Terapi Cihazı Nedir?

Yüksek Akış Terapi Cihazı, hastalara nazal kanül aracılığıyla nemlendirilmiş ve ısıtılmış oksijen karışımını yüksek akış hızıyla sunan bir solunum destek sistemidir. Genellikle 30-60 L/dak akış hızında oksijen ve hava karışımı sağlayan bu cihazlar, solunum yetmezliği veya hipoksemi gibi rahatsızlıkları olan hastalar için etkili bir destek aracıdır.

Yüksek Akış Terapisinin Amacı ve Kullanım Alanları

HFT cihazlarının temel amacı, solunum desteği gerektiren hastalarda oksijenasyonu iyileştirmek ve solunumu daha konforlu hale getirmektir. Cihaz, şu durumlarda yaygın olarak kullanılır:

• Akut hipoksemik solunum yetmezliği (COVID-19 gibi viral pnömoniler, KOAH atakları, pulmoner ödem vb.),

• Yoğun bakım ünitelerinde invaziv olmayan solunum desteği,

• Mekanik ventilatörden ayırma sürecinde destekleyici tedavi,

• Kronik solunum yetmezliği olan hastalarda uzun dönem oksijen tedavisi.

Yüksek Akış Terapi Cihazı ve Geleneksel Ventilatörler Arasındaki Farklar

Geleneksel düşük akışlı tıbbi gaz verme sistemi olan nazal kanül, genellikle 1-6 L/dk oksijen sağlamak la sınırlıdır; bazı özel türlerde bu oran 15 L/dk’ya kadar çıkabilir. Bunun nedeni, yetişkin bir bireyin nazal açıklığındaki (burun deliklerinde) inspiratuar (soluk alma) akış hızının sessiz nefes alma durumunda bile genellikle 30 L/dk’yı aşmasıdır. Bu nedenle, verilen oksijen, soluk alma sırasında ortam havasıyla seyreltilir.

Bir sistemin yüksek akışlı (high flow) sistem olarak kabul edilmesi, hastanın solunum sırasında ihtiyaç duyduğu akış hızını karşılaması veya aşması anlamına gelir.

Yüksek Akış Terapi Cihazları, geleneksel mekanik ventilatörlerden farklı olarak invaziv olmayan bir yöntemle hastaya solunum desteği sağlar. Bu farklılıklar şu şekilde özetlenebilir:

Klasik Oksijen Terapisi:

Klasik oksijen terapisi, hipoksi semptomlarını ve göstergelerini tedavi etmek veya önlemek için ortam havasında bulunandan daha yüksek konsantrasyonda oksijen uygulanmasıdır. Bu terapide nazal pronglar veya maskeler kullanılır ve dakikada yakla şık on litrelik bir maksimum etkin akımı vardır. Bu oranla ekspiratuar basıncında önemli bir artış elde edilemez. Mukozanın kurumasını önlemek için dakikada iki litreyi aşan akım oranlarında genellikle gaz akışının nemlendirilmesi önerilir ve bu da gazı, steril su içeren bir kapta köpürterek gerçekleştirilir.

CPAP Terapisi:

CPAP (Sürekli Pozitif Hava Yolu Basıncı) terapisi, tam oturan bir yüz arayüzü kullanılmasını da içerebilir. Gaz akım oranları, yüksek akımlı oksijen terapisinde olduğu kadar yüksek değildir. Yüz ile burnun veya hem burnun hem de ağzın üzerine oturan arayüz arasındaki sızdırmazlık sayesinde PEEP (Pozitif Ekspirasyon Sonu Basıncı) korunur. Nispeten sıkı oturan maske, bazı hastalarda rahatsızlık ve/veya anksiyete yaratabilir ve artan aspirasyon riski söz konusudur. Bu terapi, NIV özellikli bir ventilatör veya özel bir CPAP terapi cihazı gerektirir.

Yüksek Akış Oksijen Terapisi:

Yüksek akımlı oksijen terapisi, hasta açısından daha konforlu bir nazal kanül kullanır ve uzun süre kesintisiz olarak kullanılabilir. Gaz akışı kontrollü bir şekilde nemlendirilir ve ısıtılır. Bu da mukozanın kurumasını ve bununla bağlantılı dezavantajları önler. Sadece bir oksijen ve basınçlı hava kaynağı ve bir ısıtma/nemlendirme sistemi gerektirir.

Yüksek Akış Terapi Cihazları, non-invaziv bir yöntem olarak hastalara daha konforlu ve etkili solunum desteği sağlar. Oksijen ihtiyacı olan hastalar için mekanik ventilasyona alternatif veya tamamlayıcı bir seçenek olarak gün geçtikçe daha yaygın hale gelmektedir. Geleneksel ventilatörlerden farklı olarak, hastanın solunum fonksiyonlarını daha doğal bir şekilde desteklerken, solunum kaslarının tamamen devre dışı kalmasını engeller ve solunum yükünü hafifletir.

Kaynaklar

Wikipedia - https://en.wikipedia.org/wiki/Heated_humidified_high-flow_therapy

ATUDER (Acil Tıp Uzmanları Derneği) Dr. Adnan BİLGE Sunum: http://file.atuder.org.tr/_atuder.org/fileUpload/NgUVIjbRs CP4.pdf

Draeger: https://www.draeger.com/tr_tr/Hospital/High-Flow-Oxygen-Therapy