Odyometre, işitme duyusunu test etmek ve değerlendirmek için kullanılan bir cihazdır. Genellikle işitme kaybı tanısı koymak, işitme seviyesini ölçmek ve bireylerin duyma yetilerini analiz etmek amacıyla kullanılır. Odyometrik testler, sesin frekansına (yüksekliği) ve şiddetine (gücü) duyarlılığı ölçerek işitme seviyesinin belirlenmesine yardımcı olur.

Odyometre Cihazlarının Kullanım Alanları;

• İşitme Kaybı Tanısı: Kişilerin işitme seviyeleri test edilerek kayıp derecesi belirlenir.

• İşitme Cihazı Ayarlamaları: İşitme cihazlarının uygun şekilde ayarlanabilmesi için odyometrik testler kullanılır.

• Sağlık Tarama ve Erken Teşhis: Özellikle bebekler, yaşlılar ve risk altındaki bireylerde işitme sorunları erkenden teşhis edilebilir.

• Meslek Testleri: Gürültülü ortamlarda çalışanlar için işitme sağlığını korumak amacıyla düzenli testler yapılır.

Odyometre Cihazlarının Çeşitleri

a) Tonal Odyometri (Havanın iletimi)

• Klasik odyometri testidir.

• Sesin çeşitli frekanslarda (low, mid, high) ve şiddetlerde (decibel) uygulanarak işitme seviyeleri belirlenir.

• Havanın iletimi üzerinden yapılan testlerde kulak zarından sesin iç kulağa iletimi değerlendirilir.

b) Kemik Odyometri

• Sesin, kemik yoluyla iletilerek iç kulağa nasıl ulaştığını test eder.

• Genellikle iç kulakla ilgili sorunların tespitin de kullanılır.

c) Konuşma Odyometrisi

• Konuşma seslerinin anlaşılabilirliğini ölçen testtir.

• Çeşitli gürültü seviyelerinde konuşma seslerinin algılanabilirliğini değerlendirir.

d) Impedans Odyometrisi

• Kulak zarının hareketliliğini, orta kulak basıncını ve tüp fonksiyonlarını ölçer.

• Orta kulak hastalıklarının değerlendirilmesinde kullanılır.

Odyometre Cihazları Çalışma Prensibi ve Test Prosedürü

• Ses Üretimi: Odyometre cihazı, farklı frekans ve şiddetlerde sesler üretir.

• Ses İletimi: Sesler, kulaklık aracılığıyla bireyin kulağına iletilir.

• Bireysel Tepki: Birey, duyduğu sesi belirli bir seviyeye kadar algılar ve cihaz, bu cevaba göre test sonucunu kaydeder.

Farklı frekanslarda sesler, kulaklık veya kemik iletim cihazı aracılığıyla iletilir. Birey, sesleri duyduğunda bir butona basarak yanıt verir. Sesin duyulduğu en düşük seviyeler kaydedilir. Bu, bireyin işitme eşiğini göstererek sonuçlar değerlendirilir.

Sonuçlar genellikle bir işitme eşik eğrisi üzerinde gösterilir ve şu kategorilerde analiz edilir:

• Normal İşitme: 0-20 dB

• Hafif İşitme Kaybı: 21-40 dB

• Orta Derecede İşitme Kaybı: 41-70 dB

• Ciddi İşitme Kaybı: 71-90 dB

• Ağır İşitme Kaybı: 91+ dB

Timpanometre Nedir?

Timpanometre, orta kulak fonksiyonlarını ölçen bir cihazdır. Özellikle kulak zarının hareketliliği ve orta kulak basıncı hakkında bilgi sağlar. Akustik impedans ölçümü yaparak, işitme sorunlarının teşhisinde kullanılır. Kulak zarının hareketini ölçerken, basınç değişimlerine tepkiyi kaydeder. Orta kulak hastalıklarını teşhis etmede kullanılır. Orta kulak basıncı ve kulak zarının esnekliği gibi işitme sağlığına dair veriler toplar.

Timpanometre Çalışma Prensibi ve Test Prosedürü

• Cihaz, kulak kanalına bir prob yerleştirir ve ses dalgaları gönderir.

• Kulak zarının hareketi, ses dalgalarına verdiği tepkilere göre ölçülür.

• Basınç değişiklikleri ile kulak zarının esnekliği incelenir.

• Timpanogram adı verilen bir grafik oluşturulur. Bu grafik, kulak zarının hareketliliğini ve orta kulak basıncını gösterir.

Hasta rahat bir şekilde oturur ve kulak kanalı açılır. Timpanometre probu, kulak kanalına yerleştirilir. Cihaz, kulak zarına farklı basınçlar uygular ve zarın hareketini ölçer. Cihaz, elde ettiği verilerle bir grafik (timpanogram) oluşturur. Aşağıdaki gibi üç ana tip ten biri olabilir:

• Tip A (Normal): Kulak zarı normal hareket eder, orta kulakta normal basınç vardır.

• Tip B (Düz): Kulak zarı hiç hareket etmez. Bu, sıvı birikmesi veya kulak zarı perforasyonu gibi bir problemi işaret eder.

• Tip C (Negatif Basınç): Kulak zarı, negatif basınca tepki verir.

Odyoloji cihazları, işitme sağlığını koruma ve işitme kaybı olan bireyleri erken tespit etme açısından kritik bir rol oynamaktadır. İşitme kaybı tedavisinde erken müdahale önemli olduğu için, düzenli işitme testlerinin yapılması gereklidir. Bu cihazlar, özellikle yaşlılar, bebekler ve işitme kaybı riski taşıyan bireyler için hayat kalitesini artırmada büyük bir öneme sahiptir.

Odyometre Kalibrasyonunun Önemi

Odyometre kalibrasyonu, doğru ve güvenilir işitme testi sonuçları elde edilmesini sağlar. Klinik testler, belirli standartlar doğrultusunda yapılmalıdır. Kalibrasyon, bu standartlara uygunluğu garanti eder. Doğru kalibrasyon, doğru işitme kaybı tanısı konulmasına yardımcı olur. Odyometreler, klinik ortamlarda kullanıldığında belirli yasal gerekliliklere ve kalite standartlarına uygun olmalıdır. Kalibrasyon, ulusal ve uluslararası sağlık düzenlemeleri çerçevesinde yapılmalıdır.

Kalibrasyon TS EN ISO/IEC 17025:2017 standardına göre Test Yöntemleri

Odyometre Cihazı için Performans Testleri;

• Test Sinyallerinin Frekansı- TS EN ISO 8253-1

• Ses Basıncı Seviyesi (Hava Yoluyla İletim Yapan Cihazlar)- TS EN ISO 8253-1

• Titreşim Kuvvet Seviyesi (Kemik Yoluyla İletim Yapan Cihazlar)- TS EN ISO 8253-1

• Total Harmonik Distorsyon- TS EN ISO 8253-1

Timpanometre Cihazı için Performans Testleri; 

• Test Sinyallerinin Frekansı- TS EN ISO 8253-1

• Ses Basıncı Seviyesi (Hava Yoluyla İletim Yapan Cihazlar)- TS EN ISO 8253-1

• Titreşim Kuvvet Seviyesi (Kemik Yoluyla İletim Yapan Cihazlar)- TS EN ISO 8253-1

• Total Harmonik Distorsyon- TS EN 60645-5

• Empedans/Admittans Göstergesi- TS EN 60645-5

Kalibrasyonun Sonuçları ve Düzeltmeler

Kalibrasyon cihazlarıyla ölçülen veriler, odyometrenin referans değerleri ile karşılaştırılır. Elde edilen sonuçlar kaydedilir ve kalibrasyonun başarılı olup olmadığına karar verilir. Odyometre doğru ses seviyelerinde çalışıyorsa, işitme testi sonuçları güvenilirdir. Odyometre yanlış frekansları veriyorsa, ses kalitesinde bozulma varsa, ayar yapılmalı veya cihaz değiştirilmelidir.